Historia sopockiej Polonii w kościele Gwiazdy Morza
Uroczyste otwarcie wystawy „Muzeum miejsca – historia Polonii sopockiej i kościoła pw. NMP Wniebowziętej – Gwiazda Morza w Sopocie” odbędzie się w najbliższą niedzielę, 15 sierpnia, podczas tradycyjnego parafialnego odpustu. W programie znalazło się wiele atrakcji, w tym festyn rodzinny oraz koncert kwartetu Polskiej Filharmonii Kameralnej Sopot. Zwiedzanie wystawy w grupach rozpocznie się o godzinie 14.30.
Wystawa „Muzeum miejsca – historia Polonii sopockiej i kościoła pw. NMP Wniebowziętej – Gwiazda Morza w Sopocie” poświęcona jest w główniej mierze historii Polonii sopockiej, losom jej członków, oraz działalności organizacji i towarzystw polonijnych.
– W historii naszego miasta Polonia sopocka w zajmuje szczególne miejsce. Szacuje się, że pod koniec XIX w. w kurorcie mieszkało około 10 tys. osób, z czego 20% stanowiły osoby deklarujące polskie pochodzenie lub czujące się Polakami. Wśród nich znajdowali się przedstawiciele różnych grup zawodowych – mówi Karolina Babicz-Kaczmarek, dyrektor Muzeum Sopotu.
Pod koniec XIX w., jednym z najważniejszych działaczy Polonii sopockiej, był Wiktor Kulerski, nauczyciel i działacz narodowościowy. Z kolei w okresie międzywojennym dużą aktywnością wykazali się między innymi: Bronisław Gaweł, dr Władysław Ulatowski, Stanisław Kuhnert, Halina i Stanisław Tomaszewscy, Ignacy Litwin, Władysław Cieszyński, Zofia i Piotr Bresińscy, Jan Bianga, Izabela Roth-Stern i Józef Uller. Wystawa omawia także działalność towarzystw polonijnych, działających w Sopocie od końca XIX w. oraz polskiego szkolnictwa i harcerstwa, które w okresie międzywojennym cieszyło się dużą popularnością. Część ekspozycji poświęcona została prześladowaniom członków Polonii sopockiej w okresie II wojny światowej.
– Pierwszego września 1939 r. rozpoczęły się aresztowania działaczy i osób związanych ze środowiskiem polonijnym. Zatrzymanych prowadzono do VI posterunku policji, a dalej do Victoriaschule w Gdańsku, która od pierwszego dnia wojny pełniła funkcję więzienia. Sopocian przetrzymywano również w więzieniu Schiesstange (ul. Kurkowa w Gdańsku), Prezydium Policji i fortach gdańskich. Osadzonych z Schiesstange i z Etapu Emigracyjnego w Gdyni-Grabówku przenoszono do Wejherowa, a dalej wywożono do Piaśnicy, gdzie byli rozstrzeliwani. Od 2 września organizowano transporty z Victoriaschule do obozu w Stutthofie, od 15 września również transporty do cywilnych obozów w Gdańsku-Nowym Porcie i w Granicznej Wsi – mówi Karolina Babicz-Kaczmarek. – Jedna z tablic ekspozycyjnych prezentuje wybór nazwisk członków Polonii sopockiej zamordowanych w trakcie II wojny światowej.
Muzeum Miejsca to także historia powstania kościoła pw. Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej – Gwiazdy Morza oraz wystawa poświęcona jego renowacji prowadzonej w latach 2018-2019. Prace remontowo-konserwatorskie objęły prawie całą bryłę budynku. Przeprowadzono remont dachu, wieży, posadzki, elewacji i wnętrz.
Wśród eksponatów, które można oglądać na wystawie znalazły się między innymi: sztandary polonijne, archiwa związane z Polonią sopocką w tym zdjęcia działaczy polonijnych, spuścizna po badaczu dziejów i kultury Pomorza Franciszku Mamuszce, elementy pierwotnego wyposażenia kościoła a także odnalezione podczas remontu dokumenty księdza Jerzego Majewskiego.