„Zeitgeist” wystawa Patrycji Orzechowskiej

Goyki 3 Art Inkubator zaprasza na wernisaż i wystawę prac Patrycji Orzechowskiej. Wernisaż odbędzie się w piątek, 14 stycznia o godzinie 19.00. Wystawę będzie można oglądać do 5 lutego.

Zeitgeist MMXXI kalendarz na nowe stare czasy to praca składająca się z trzynastu kolaży wykonanych przez Patrycję Orzechowską na bazie wybranych fotografii z książki autorstwa Paula Jsenfelsa „Gymnastik als Lebensfreude" („Gimnastyka jako radość życia") opublikowanej w 1926 roku. Na fotografiach widać młode kobiety i dzieci — uczennice i uczniów sopockiej szkoły gimnastycznej (Gymnasticschule). Postaci są nagie lub odziane w luźne powiewające szaty, radośnie wznosząc ręce ku słońcu, wystawiają swoje ciała na działanie światła, powietrza i wody. Ich sylwetki często ujęte są w momencie synchronizacji, tworzącej geometrię spójną z otaczającą przyrodą. Ich pozy są splecione z obrazami natury — z widokiem lasu, plaży, morza i nieba. Powraca też motyw okręgu, symbolicznego domknięcia kompozycji i czasu.

Cykl kolaży przybiera formę kalendarza, w którym każdy miesiąc ma inny charakterystyczny motyw. Rok 2021 jest elementem niekończącego się rytmu, który swoją obecność zaznacza w przeszłości i przyszłości. Układ dni i tygodni z tego roku jest również układem, który obowiązywał między innymi w latach 2010, 1982, 1843 czy 1926 i będzie obowiązywał w latach 2027, 2049 i 2083 oraz kolejnych.

Tytułowy Zeitgeist, to ukute w XVIII wieku wyrażenie filozoficzne, które oznacza „ducha epoki”. Odnosi się do intelektualnego i kulturowego klimatu danego czasu. Na wystawie symbolicznie przenosimy się do początków XX wieku, kiedy to kult ciała i aktywny kontakt z przyrodą fascynowały ówczesnych myślicieli i polityków. W tamtym czasie w Niemczech rodzi się pojęcie ekologii; co ciekawe dziś bardziej związane z poglądami lewicowymi, wtedy chętnie używane przez polityków prawicowych. Mistycyzm przyrody, wegetarianizm, naturalizm, tradycje związane z ziemią „przodków” — to idee, które były wtedy bardzo żywe i praktykowane z różnym skutkiem. Progresywna sopocka szkoła gimnastyczna — kształcąca kobiety, dzieci i osoby pracujące — mieszcząca się w granicach Wolnego Miasta Gdańska również funkcjonowała w tym duchu. Swoimi założeniami wpisywała się w popularny pogląd, że uprawianie kultury fizycznej jest nie tylko źródłem radości życia, ale także rozwija intelektualnie i duchowo.

Prace pokazywane na wystawie można również połączyć z jednym z ruchów reformatorskich tamtej epoki, który powstał nieco wcześniej wokół społeczności zamieszkującej górę Monte Verita w Szwajcarii. Było to miejsce, które skupiało wizjonerów tego czasu — artystów, pisarzy, filozofów, tancerzy, muzyków. Mieszkańcy poszukiwali alternatywnego wobec rozwijającego się konsumpcjonizmu modelu życia. Tworzyli utopijną społeczność, która kierowała się hasłami powrotu do natury, między innymi poprzez stosowanie diety wegetariańskiej i nudyzm. Równie ważna była aktywność fizyczna, która podobnie jak w szkole sopockiej, miała być podstawą zdrowego ciała i ducha. Jedną z osób odwiedzających wspólnotę była Mary Wigman — tancerka, choreografka, pionierka tańca ekspresjonistycznego. Mary Wigman i Paula Jsenfelsa oprócz czasu i wspólnego niemieckiego kręgu kulturowego łączyły zainteresowania reformacją życia [Lebensreform] w duchu zespolenia z naturą. Wigman przeszła długą drogę od uznania jej sztuki za zdegenerowaną po współgrającą z neonazistowskim kanonem piękna. To przejęcie odbyło się niejako poza jej wolą, ale też bez wyraźnego sprzeciwu. Dokumentacja performance'u Mary Wigman Totentanz (1926) stała się inspiracją do stworzenia ceramicznego obiektu — drugiej pracy prezentowanej na wystawie.

Dzięki pracy z materiałem archiwalnym Orzechowska może postawić się w sytuacji narratora historii, odwrócić intencje obrazów korzystając ze strategii cytowania, zawłaszczania i przechwytywania. Archiwalne fotografie przedstawiające młode kobiety i dzieci zanurzone w rytualnym tańcu ku czci ziemi i morza, w nadbudowanej przez artystkę wielowarstwowej narracji stają się choreografiami w duchu ekofeministycznego zaangażowania. Artystka pozostaje jednak świadoma historycznych uwikłań ruchów reformatorskich i wypaczania ich słusznych idei. Wystawa jest jedynie pretekstem do rozmowy na poruszane tematy. 

Wernisaż wystawy: 14 stycznia 2022 r., godz. 19.00

Wystawa będzie otwarta w dniach 15 stycznia-05 lutego 2022 r. (wtorek-piątek: godz. 14.00 – 18.00, sobota w godz. 10.00-14.00).

Praca ZEITGEIST MMXXI została zrealizowana w ramach Stypendium Kulturalnego Miasta Gdańska 2020.

Patrycja Orzechowska — artystka, autorka książek artystycznych; zajmuje się fotografią, kolażem, ceramiką, instalacją, zbieractwem, grafiką użytkową i ready-mades. Najbardziej lubi płodozmian. Absolwentka grafiki na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku oraz Interdyscyplinarnych Studiów Doktoranckich Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu. W swoich ostatnich realizacjach zajmuje się głównie OOO (ontologią zorientowaną na przedmiot). Pracując na resztkach, na gotowych przedmiotach, na ludzkim ciele uprawia mimochodem fizyczny i mentalny recykling. Robiąc kolaże ze starych gazet i książek (Monuments, Deadline. Never Ending Story, Kinderturnen, Grettings from Eternity), układając ciało niczym glinę (Lepiszcze i Rękoczyny, Studia Gimnastyczne, Sculptures just now!, Homebody), budując nowe formy i znaczenia na kolekcjach sklastrowanych przedmiotów (DaDa VooDoo, Ashes to Ashes, Retrogradacja, Medium, Future Perfect, Szkielety, Ściana), wciąż ma do czynienia z fascynującą materialnością, ale też piekłem rzeczy. Wielokrotna stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Marszałka Województwa Pomorskiego i Prezydenta Miasta Gdańska. Jej prace były prezentowane na kilkudziesięciu wystawach indywidualnych i zbiorowych, znajdują się w kolekcjach prywatnych i publicznych, m. in.: NOMUS Nowe Muzeum Sztuki w Gdańsku, Muzeum Żydów Polskich POLIN, Muzeum Sztuki w Łodzi, Galerii Arsenał w Białymstoku i Gdańskiej Galerii Miejskiej. Mieszka
i pracuje w Gdańsku. www.patrycjaorzechowska.com.